چگونه تولید محتوا آموزشی کنیم

همانطور که دوره و زمانه عوض شده، روش تحقیق افراد هم تغییر کرده است. ما اکنون در عصر اطلاعات به سر می بریم، دورانی که مردم برای یافتن پاسخ سؤالات خود آنلاین می شوند بنابراین، جای تعجب ندارد که گوگل سالانه حداقل پاسخگوی یک تریلیون جستجو از سراسر جهان است.

اگر صاحب کسب و کاری هستید و از طریق بازاریابی در فضای آنلاین رقابت می کنید، باید محتوا آموزشی ارائه دهید. برنامه بازاریابی محتوا مانند یک خودرو است و تولید محتوای آموزشی مانند سوخت خودرو. محتوای آموزشی قلابی است که مشتریان احتمالی را به سایت شما جذب می کند و به تبدیل آن ها به خریداران واقعی کمک می کند.

در حال حاضر، اگر می خواهید مشتریان بیشتری به دست آورید، ایجاد محتوایی که در جهت افزایش فروش نباشد، غیر منطقی به نظر می رسد و ارائه محتوای آموزشی، راهی است زیرکانه و غیرمستقیم برای تشویق مخاطب به خرید کالا و خدمات کسب و کار شما. از این رو در این مقاله به بیان مفهوم محتوای آموزشی، ویژگی های آن و چگونگی تولید آن می پردازیم، پس با ما همراه باشید.

محتوای آموزشی چیست؟

تولید محتوا آموزشی یکی از انواع روش های تولید محتوا می باشد که علاوه بر آموزش به اشخاص مختلف باعث کسب درآمد و برندسازی برای شخص یا سازمان آموزش دهنده خواهد شد و شما پس از مدتی خواهید دید تمام افرادی که به آنها آموزش داده اید بعد از مدتی یکی از طرفداران شما خواهند شد و با شما ارتباط بیشتری خواهند گرفت از این رو بیشتر افراد یا سازمان ها برای افزایش تعامل خود با مشتریان از این روش مطمئن استفاده می کنند.

موفق ترین محتوای آموزشی دارای این ویژگی هاست:

• دارای مطالب ارزشمند باشد.
• مفید و به درد بخور باشد.
• قابل اجرا و کاربردی باشند.
• جامع و کامل باشند.

مزایای محتوای آموزشی چیست؟

بدون شک این سؤال برای شما پیش می آید که چگونه محتوای آموزشی با استراتژی بازاریابی محتوا تا این اندازه در ارتباط است و چرا چنین محتوایی «ضروری و قدرتمند» است.

محتوای آموزشی دارای چندین مزیت کلیدی است:

1. مشتری مدار است: امروزه استراتژی محتوای شما باید مشتری محور باشد چراکه محتوای مشتری محور، تجربه کاربری بهتری را ایجاد می کند، برای سئو سایت مفید است، میزان ماندگاری را افزایش می دهد و…. بنابراین تعجب ‎آور نیست که ۷۷ درصد از بازاریابان B2B از محتوای آموزشی برای آموزش مخاطبان خود استفاده می کنند.
2. در تمام مراحل چرخه عمر مشتری ارائه می شود: در مرحله اول، می توانید از محتوای آموزشی به عنوان روشی معتبر برای افزایش آگاهی مشتریان از نام تجاری خود استفاده کنید. پروسه خرید مشتریان B2B معمولاً طولانی است و قبل از اینکه مشتریان به خرید توجه کنند، به تحقیق و یادگیری زیادی نیاز دارند، بنابراین ارائه محتوای آموزشی سودمند ضروری است. همچنین در محتوای آموزشی حتماً باید راه حل مشکلات بالقوه مشتریان هم مطرح شود چرا که اگر آن ها متوجه وجود راه حل و نحوه عملکرد راه حل ها با توجه به مشکلات خود نشوند، بعید است از شما خرید کنند.
3. تخصص شما را در نظر مشتریان برجسته می کند: محتوای آموزشی به شما امکان می دهد تخصص خود را اثبات کنید و این یکی دیگر از جنبه های اساسی بازاریابی محتوا است.
4. از نظر سئو، برای داشتن رتبه بندی مناسب در موتورهای جستجو، باید تخصص و اقتدار داشته باشید و از اعتماد مشتریان برخوردار باشید.
5. از دیدگاه جذب مشتری هم، نام تجاری شما باید به عنوان یک نام پیشرو در کسب و کار مورد نظر مطرح شود و یک رسانه اجتماعی با محتوای آموزشی با کیفیت، تخصص شما را در مورد یک موضوع نشان می دهد.

انواع محتوای آموزشی و کاربرد هرکدام

طیف وسیعی از قالب ها وجود دارد که می توانید برای نگارش محتوای آموزشی از آن ها استفاده کنید. به بیانی دیگر یک استراتژی خوب تولید محتوا، یک استراتژی متنوع است.

بنابراین، بیایید به چند نوع محتوای آموزشی که استفاده از آن ها ضامن موفقیت شماست، نگاهی بیندازیم:

۱. چگونه:

محتواهایی که با کلمه «چگونه» شروع می شوند نیاز زیادی به توضیح ندارند. از آن جایی که این نوع محتوا مخاطب را برای انجام کاری راهنمایی می کند و به نوعی دستورالعمل انجام یک کار محسوب می شود، بسیار پرطرفدار است؛ به عنوان مثال تیترهایی مانند «چگونه فالورهای اینستاگرام را افزایش دهیم: ده نکته طلایی برای افزایش فالور اینستاگرام» یا «چگونه بخش سفارشات ویژه را در وردپرس فعال کنیم؟» به میزان زیادی توسط کاربران جستجو و کلیک می شوند و معمولاً ده درصد بیشتر از پست های معمولی بک لینک می گیرند.

۲. راهنمای گام به گام:

راهنماهای گام به گام اغلب خوانندگان را جذب می کنند زیرا رویکردی واقعی و روشمند برای دستیابی به نتیجه دلخواه به آن ها نشان می دهند. در این نوع از تولید محتوای آموزشی می توانید روشی را انتخاب کنید تا پست شما منحصر به فرد شود مانند یک روش جدید، ساده یا سریع برای انجام یک کار. «آموزش فروش آنلاین: راهنمای گام به گام برای مبتدیان» نمونه ای از یک تیتر جذاب برای یک محتوای آموزشی گام به گام است.

۳. «راهنمای کامل» برای استفاده از یک محتوای طولانی:

این نوع تولید محتوای آموزشی ممکن است تحت نام های مختلفی مانند «راهنمای جامع»، «راهنمای کلی» یا «راهنمای مبتدیان» ظاهر شود. مهم نیست که این محتوا را چگونه تنظیم می کنید، در هر حال این نوع پست ها باید بسیار جامع باشند. تصور کنید اگر یک کاربر روی عنوان «راهنمای جامع» کلیک کند و یک پست کوتاه با سه تیتر و ۵۰۰ کلمه ببیند چه واکنشی نسبت به سایت شما خواهد داشت، بله، مطمئناً با نارضایتی فوراً سایت شما را ترک می کند. نکته جالب در مورد راهنماهای کامل این است که با ارائه چنین محتوایی می توانید به چندین پرسش یا مشکل مخاطب در یک پست طولانی پاسخ دهید.

به عنوان مثال، یک پست محتوای آموزشی با عنوان «راهنمای مبتدیان برای حسابداری مشاغل کوچک» باید این زیر تیترها را پوشش دهد:

1. وظایف یک حسابدار چیست؟
2. اهمیت حسابداری در مشاغل کوچک
3. چه اسناد مالی را باید نگه دارید؟
4. آماده کردن گزارشات مالی
5. روش های حسابداری
6. حساب های بستانکار و بدهکار
7. چگونه یک حسابدار مناسب پیدا کنیم
8. نتیجه گیری

۴. پرسش و پاسخ:

این نوع پست ها به شما این فرصت را می دهد تا به پرسش های مخاطبان خود پاسخ دهید. در این نوع از محتوای آموزشی می توانید یک سؤال اصلی و خاص را مطرح کنید؛ مانند «تست A/B چیست؟» یا اینکه می توانید برای استفاده از کلمات کلیدی بیشتر، سؤالات کوتاه تری را مطرح کنید.

۵. رهبری اندیشه:

اگر محصول جدیدی دارید یا با فناوری های نوظهور کار می کنید، پست های رهبری فکری به خوبی می تواند پاسخگوی نیاز مخاطبان باشد؛ ساده ترین و منطقی ترین راه حل برای این مشکل این است که از پست های رهبری فکری برای آموزش مشتریان بالقوه در مورد آنچه ارائه می دهید، استفاده کنید. برای درک بیشتر این نوع محتوا به مثال زیر توجه کنید که تیتر محتوای یک شرکت نرم افزاری است که می خواهد قابلیت های یک نرم افزار پیشرفته را بررسی کند:

«فراتر از نوار جستجو: تجربیات جستجوی تجارت الکترونیک پیشرفته»

۶. ارائه استراتژی های جدید:

مخاطبان شما همیشه به دنبال استراتژی ها و تاکتیک ها هستند. این نوع پست ها گزینه هایی را در اختیار کاربران قرار می دهند که ممکن است قبلاً فکرش را نکرده باشند. هم چنین آن ها با استفاده از این نوع محتوای آموزشی می توانند دریابند چگونه روش های فعلی خود را بهبود بخشند، به مثال زیر دقت کنید:

«صد نکته سریع و کاربردی برای افزایش نرخ تعامل با مخاطب»

۷. مطالعه موردی قابل اجرا:

به طور کلی، اغلب مطالعات موردی به عنوان محتوای آموزشی مورد استفاده قرار نمی گیرند. با این حال برخی از برند ها از داده ها یا سناریوهای زندگی واقعی برای اثبات ترفندهای خود و تبدیل مخاطب به مشتری استفاده می کنند. اما اگر روش های خود را به اشتراک بگذارید، مطالعات موردی نیز می توانند به عنوان محتوای آموزشی تلقی شوند.

تیتر زیر به واسطه تجربیات یک شرکت برای یک محتوای آموزشی مطالعاتی نوشته شده است:

«درس هایی از تغییر شیوه استخدام ۲۸۰۰ مهندس پشتیبانی به مدل دور کاری»

 

مراحل و روش های تهیه تولید محتوا آموزشی

برای تولید محتوا آموزشی باید مراحلی را طی کنید. اگر این مراحل به درستی طی شوند، می‌توانید انتظار داشته باشید که محتوای تأثیرگذاری را خلق کند و باعث رضایت مخاطبانتان شوید. این مراحل عبارتند از:

۱. جمع‌آوری اطلاعات و سناریو نویسی

اولین گام برای ارائه یک محتوای آموزشی به مخاطبان، تهیه یک سناریو مناسب و درگیرکننده است. بعد از سناریو نویسی، حالا وقت جمع‌آوری اطلاعاتیست که قرار است به مخاطب ارائه کنید. محتوای شما باید منحصر به فرد باشد و هرگز نباید آن را از جایی کپی کنید. این مهم‌ترین مرحله تولید محتوا است، بنابراین باید برای آن به خوبی وقت بگذارید.

۲. بررسی و جمع‌بندی محتوا

بعد از اینکه محتوای مورد نظر را جمع‌آوری کردید و آن را به سبک خودتان نگارش کردید، باید مطمئن شوید که آن به قدر کافی گیرا است و مخاطبان مشکلی برای ارتباط برقرار کردن با آن ندارند. البته این کاملاً به سطح محتوای آموزشی مد نظر شما بستگی دارد. اگر مخاطبان شما افراد حرفه‌ای هستند، باید با زبان آن‌ها صحبت کنید. و اگر مخاطبان شما افراد معمولی هستند، نباید محتوای شما به قدری پیچیده باشد که از درک آن‌ها خارج باشد.

۳. انتخاب روش برای ساخت محتوای آموزشی

در این مرحله شما باید روشی که قصد تولید محتوا آموزشی با آن را دارید انتخاب کنید. کمی پایین‌تر به صورت کامل در مورد این روش‌ها با شما صحبت خواهیم کرد.

۴. انتشار محتوا

وقتی محتوای آموزشی شما تولید و آماده شد، حالا وقت انتشار یا ارائه آن به مخاطبان است. اما به عنوان آخرین مرحله به دقت تمام جزئیات محتوا را بررسی کنید و ایرادهای احتمالی را برطرف کنید تا محتوا بی‌عیب و نقص باشد. فراموش نکنید که کیفیت محتوای شما می‌تواند بهترین تبلیغ برای کسب و کار شما باشد. اما کار شما هنوز هم تمام نشده است.

مدتی پس از انتشار محتوای آموزشی، بازخوردهای مخاطبان را بررسی کنید و از نظرات و انتقادات کاربران برای بهبود کیفیت محتوای بعدی استفاده کنید.

روش‌های ساخت محتوای آموزشی

به لطف پیشرفت فناوری، روش‌های مختلفی برای ساخت تولید محتوا آموزشی وجود دارد. این شما هستید که باید با توجه به استراتژی خود بهترین روش را انتخاب کنید. انتخاب یک مسیر درست، نقش بسیار مهمی در موفقیت محتوای شما در جذب مخاطب دارد که باید متناسب با نوع آموزش، انجام شود.

۱. ساخت پست وبلاگی

یکی از ساده‌ترین راه‌های اشتراک‌گذاری محتوای آموزشی، انتشار آن‌ها در قالب پست‌های وبلاگی است. در این روش شما می‌توانید با ترکیبی از متن، ویدیو و عکس، به مخاطبان خود موضوعی را آموزش دهید. بزرگ‌ترین مزیت ساخت تولید محتوا آموزشی با استفاده از این روش، بهبود سئو سایت، دریافت ترافیک ورودی بیشتر و ارتباط برقرار کردن آسان‌تر کاربران با آن است. پس از انتشار محتوا، می‌توانید از شبکه‌های اجتماعی و ایمیل مارکتینگ برای بازاریابی محتوای منتشر شده استفاده کنید.

۲. خبرنامه با ایمیل

ارسال ایمیل به کاربران، یکی دیگر از راه‌های جالب ارائه محتوای آموزشی است. بسیاری از کسب و کارها محتوای آموزشی خود را با استفاده از بازاریابی قطره‌ای (Drip Marketing) و از طریق ایمیل برای کاربران خود ارسال می‌کنند. در این روش شما با مجموعه ایمیل‌های سریالی می‌توانید آموزش‌هایتان را در اختیار کاربرانی که پیشتر در وب‌سایتتان ثبت نام کرده‌اند، ارسال کنید.

۳. آموزش از طریق پخش زنده

پخش زنده، یکی از بهترین روش‌های ارائه محتوای آموزشی است که به شما اجازه می‌دهد بتوانید ارتباط نزدیک‌تری با مخاطبان خود ایجاد کنید و در لحظه به سوالات آن‌ها پاسخ دهید. پلتفرم‌های مختلفی امکان پخش زنده را در اختیار شما می‌گذارند که حتی می‌توانید آن را ضبط کرده و در قالب یک ویدیوی آموزشی آن را در شبکه‌های اجتماعی نیز به اشتراک بگذارید.

۴. کانال یوتیوب

یوتیوب بزرگ‌ترین پلتفرم ویدیویی با بیش از ۲ میلیارد کاربر فعال ماهانه است. شما می‌توانید یک کانال یوتیوبی بسازید، ویدیوهایتان را در آن آپلود کنید و مخاطب جذب کنید. یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های یوتیوب، امکان دسترسی به محتوای آموزشی شما از طریق تمام دستگاه‌ها از جمله گوشی موبایل، کامپیوتر و تلویزیون‌های هوشمند است.

۵. پیج اینستاگرام

اینستاگرام،‌ محبوب‌ترین شبکه اجتماعی جهان است و حضور ۵۰ میلیون کاربر ایرانی در آن نشان دهنده ظرفیت بسیار خوبی است که در اختیار شما برای اشتراک‌گذاری محتوای آموزشی می‌دهد. شما می‌توانید هم از طریق پست‌های ویدیویی/ تصویری، هم ویدیوهای طولانی IGTV، هم ویدیوهای کوتاه ریلز و هم ویدیوهای لایو، در اینستاگرام تولید محتوا آموزشی کنید.

۶. پادکست

بسیاری از کاربران فرصت خواندن مقالات یا تماشای ویدیوهای آموزشی را ندارند و ترجیح می‌دهند از طریق پادکست‌ها در مترو، اتومبیل یا منزل خود به محتوای آموزشی گوش دهند. صدا هم مثل تصویر، راه خوبی برای تأثیرگذاری روی مخاطب است.

نکات طلایی درباره ایجاد محتوای آموزشی

با توجه به نکات زیر مطمئن می شوید محتوای آموزشی شما با نیازهای مخاطبان مطابقت دارد و آن ها را درگیر خود می کند:

1. آن را به مخاطبان هدف خود مرتبط کنید: محتوای آموزشی باید برای مخاطبان هدف مناسب و مفید باشد. این امر به راحتی با تجزیه و تحلیل شخصیت ها و تحقیق در مورد مسائل و سؤالات کلیدی مخاطبان به دست می آید.
2. مسلماً توجه به شبکه انتشار محتوا (سایت یا اینستاگرام) هم در تهیه و تولید محتوای آموزشی نقش پررنگی دارد چراکه رویکرد مخاطبان در هر یک از شبکه های اجتماعی متفاوت از دیگری است.
3. هم چنین در این بخش توجه به جنسیت مخاطبان، سن و سال آن ها، منطقه جغرافیایی که آن ها در آن زندگی می کنند، آداب و رسوم و همین طور دین و نژاد آن ها از اهمیت خاصی برخوردار است.
4. محتوای منحصر به فرد به اشتراک بگذارید: حجم محتوای موجود در سایت های مختلف به اندازه ای زیاد است که برای دیده شدن حتماً باید خود را از دیگران متمایز کنید. برای این منظور می توانید از ایده های جدید استفاده کرده یا اینکه تجربیات شخصی خود را در آن حوزه دخیل کنید.
   هم چنین با استفاده از پرسش و پاسخ می توانید از نظرات مخاطبان خود مطلع شوید یا با استفاده از مکانیسم های پاداش و تشویق از آن ها بخواهید ایده های نوین خود را با شما در میان بگذارند.
5. محتوای شفاف ارائه دهید: وقتی می خواهید به کسی چیزی بیاموزید، داشتن شفافیت مهم است؛ به این معنا که باید از جزئیات کافی برای توضیح کامل نکات آموزشی استفاده کنید و مطمئن شوید که محتوای شما واضح، منطقی و به راحتی قابل پیگیری است.
6. برای دستیابی به یک محتوای آموزشی روان و قابل فهم، می توان در مورد موضوعات پیچیده به روشی ساده صحبت کرد. در هر صورت، باید بیشتر تلاش کنید تا هنگام نوشتن درباره موضوعات پیچیده، هضم مطالب شما آسان شود. در این راستا استفاده از مثال های ساده و قابل درک، استفاده از تصاویر و ویدئوهای آموزشی، پوشش سؤالات پرتکرار و… می تواند کمک کننده باشد.
7. منابع مفید را به اشتراک بگذارید: اگر می خواهید محتوای شما واقعاً مشتری محور باشد، باید تا آنجا که می توانید به مخاطبان خود کمک کنید. به این منظور می توانید کاربران را به سوی خواندن منابع مفید و مرتبط در وبلاگ خود هدایت کنید.
8. محتوای آموزشی جالب توجه تولید کنید: همان طورکه آموزش در دنیای واقعی نباید خسته کننده باشد، تولید محتوای آموزشی برای شبکه های مجازی هم نباید تکراری و کسل کننده باشد؛ از این رو بهتر است با پرداختن به مسائل روز جامعه و با توجه به هویت برند خود سعی کنید محتوایی سرگرم کننده همراه با حس شوخ طبعی ارائه دهید.

 

نمونه تولید محتوا آموزشی موفق در ایران و خارج

ماهانه هزاران محتوای آموزشی در اینترنت منتشر می‌شود؛ اما لزوماً تمام آن‌ها نمی‌توانند توجه زیادی را به خود جلب کنند. اگر دنبال نمونه‌های موفقی از تولید محتوا آموزشی در ایران و خارج از کشور هستید که بتوانید آن‌ها را الگوی خودتان قرار دهید، جای درستی را انتخاب کردید.

نمونه ۱: پادکست Learn English

این یک پادکست عالی برای دانش آموزان زبان انگلیسی است که توسط British Council و با توجه به معیار تعیین سطح CEFR ساخته شده است. این پادکست تمرین‌هایی را نیز برای کاربران در نظر گرفته که می‌توانند بعد از گوش دادن به هر مبحث آن‌ها را انجام دهند. سازنده آن همچنین مجموعه سوالات نوشتاری مباحث را نیز در اختیار کاربران می‌گذارد.

نمونه ۲: ویدیوی یوتیوبی آموزش طراحی سایت در ۱۰ دقیقه

کانال یوتیوبی Website Learners یک آموزش ویدیویی طراحی سایت در ۱۰ دقیقه را منتشر کرده که تاکنون ۱۵ میلیون بار از آن بازدید شده است. او در این ویدیو به زبان بسیار ساده مراحل ساخت یک وب‌سایت را توضیح می‌دهد؛ از انتخاب یک نام گرفته تا خرید دامنه و هاست، نصب وردپرس، نصب یک قالب و انتشار محتوا همگی در این ویدیوی کوتاه توضیح داده شده است.

نمونه ۳: آموزش ساخت عروسک پسر مکرومه

کانال یوتیوبی خلاق ایرانی به نام Gardoon Handmade ویدیویی ۱۰ دقیقه‌ای از ساخت یک عروسک پسر مکرومه را منتشر کرده که در عرض چند ماه بیش از ۵۰۰ هزار بار بازدید شده است. یکی از نقاط قوت این ویدیو، زیرنویس به دو زبان فارسی و انگلیسی است که باعث شده توسط بسیاری از کاربران خارجی هم بازدید شود.

نمونه ۴: نحوه استفاده از قابلیت تصویر در تصویر اندروید

این یک ایده عالی ساخت محتوای آموزشی متنی وبلاگی برای علاقه‌مندان به گوشی‌های اندرویدی است که به آن‌ها آموزش می‌دهد چگونه می‌توانند هنگام تماشای یک ویدیو، به کارهای دیگر خود مثل چت کردن و وب‌گردی بپردازند.

تفاوت محتوای آموزشی با سایر محتواها در چیست؟

اگر فقط بر جلب توجه مردم به خرید محصول یا خدمات خود متمرکز شده اید، خیلی زود از گردونه رقابت خارج خواهید شد؛ بنابراین بهتر است بر کمک به مردم تمرکز کنید تا آن ها از این طریق شما را بشناسند و به حرف های شما اعتماد کنند. این اعتماد می تواند منجر به تبدیل مخاطبان به مشتریان شود. تفاوت محتوای آموزشی با دیگر محتواها هم در همین است. محتوای آموزشی معمولاً آموزنده، جالب و مرتبط است و به کسب و کار شما اعتبار می دهد و شما را نسبت به رقبا که از تولید محتوای آموزشی استفاده نمی کنند، متمایز می کند.

اغلب مردم دوست دارند کالا یا خدمات را خریداری کنند تا اینکه چیزی به آن ها فروخته شود و محتوای آموزشی نیز با کمک به رفع مسائل و پاسخ دادن به سؤالات مخاطبان، به آن ها کمک می کند که آزادانه کالا یا خدماتی را انتخاب کرده و آن را خریداری کنند.